Pwyllgor Materion Cymreig yn lansio ymchwiliad dilynol i archwilio Carchardai yng Nghymru

18 August 2023

Heddiw, mae'r Pwyllgor Materion Cymreig wedi lansio ymchwiliad dilynol newydd i'w waith ar Garchardai yng Nghymru yn 2019.

O bynciau fel amodau byw i orlenwi, mae pryderon cynyddol wedi bod nad yw'r ystad carchardai ledled y DU yn addas i'r diben. Mae pryderon wedi eu codi am ddiogelwch mewn carchardai ledled Cymru a Lloegr, ac er bod nifer y marwolaethau hunan-achosedig a gofnodwyd yng ngharchardai Lloegr wedi gostwng 12% yn 2019, cynyddodd y nifer yng Nghymru. Hefyd, rhwng 2018 a 2020, cynyddodd nifer yr achosion o ganfod cyffuriau 65% yng Nghymru a Lloegr.

Ym Mhapur Gwyn Strategaeth Carchardai Llywodraeth y DU, dywedodd gweinidogion y bydd yn "darparu'r rhaglen adeiladu carchardai fwyaf ers dros 100 mlynedd". Mae'r Llywodraeth hefyd wedi ymrwymo i osod dyfeisiau sganio mewn carchardai i leihau nifer yr arfau a'r cyffuriau sy'n dod i mewn i'r ystad.

Dim ond data cyfyngedig iawn sydd wedi’i gyhoeddi ynghylch y sefyllfa benodol yng ngharchardai Cymru, ac mae ymchwiliad y Pwyllgor yn ceisio taflu goleuni ar y gwir ddarlun o ran yr heriau sy'n wynebu carchardai yng Nghymru, a beth y gellir ei wneud i fynd i'r afael â'r heriau hynny.

Bydd yn edrych yn benodol ar:

cyflwr yr ystad carchardai (megis gorlenwi, mewnforio cyffuriau, a thrais)
Materion staffio;
Rheoli troseddwyr; a
Y ffordd y mae Llywodraethau'r DU a Chymru yn cydgysylltu ac yn cydweithredu mewn meysydd fel iechyd carcharorion, addysg, tai a chamddefnyddio sylweddau.

Sylw'r Cadeirydd

Meddai Cadeirydd y Pwyllgor Materion Cymreig, Stephen Crabb:

"Mae poblogaeth carchardai Cymru a Lloegr dros 83,000, ac mae disgwyl i'r ffigur hwn gynyddu. Rhaid cymryd camau i fynd i'r afael â phryderon gorlenwi a diogelwch gyda phoblogaeth bresennol y carchardai cyn i'r heriau waethygu."

"Mae'n anodd cael gwir ddarlun o faterion sy'n wynebu carchardai yng Nghymru oherwydd diffyg data penodol i Gymru. Bydd ein Pwyllgor yn ceisio sicrhau’r eglurder hwn a nodi pa gamau y gellir eu cymryd i wella'r sefyllfa sy'n wynebu troseddwyr a staff carchardai fel ei gilydd."

Cylch gorchwyl

Mae'r Pwyllgor yn gwahodd cyflwyniadau ysgrifenedig erbyn dydd Gwener 13 Hydref. Dylai'r rhain ganolbwyntio ar, ond heb gael eu cyfyngu i:

Sut mae'r sefyllfa sy'n wynebu carcharorion a staff carchardai yng Nghymru wedi newid ers 2019, sef y tro diwethaf i’n Pwyllgor rhagflaenol adrodd ar y mater?
Beth yw goblygiadau Papur Gwyn y Strategaeth Carchardai i Gymru?
Sut mae diffyg data am Gymru yn unig yn effeithio ar ddealltwriaeth o ddarpariaethau carchardai yng Nghymru?
A yw ystad carchardai Cymru yn addas i'r diben o ran amodau byw, gorlenwi a diogelwch mewn carchardai?
A yw ystad carchardai Cymru yn addas i'r diben o ran darparu cyfleusterau addysg ac adsefydlu i garcharorion Cymru, a chyfleusterau iaith Gymraeg?
Pa mor ddifrifol yw’r broblem o gontraband fel arfau a chyffuriau yng ngharchardai Cymru a sut all Llywodraeth y DU ei leihau?
A oes digon o gydweithio a chydlynu rhwng cyrff sydd heb eu datganoli a chyrff datganoledig i gefnogi carcharorion Cymru?

Gwybodaeth Bellach

Image credit: PA